Οι εικαστικές τέχνες στη Θεσσαλονίκη στο β’ μισό του 20ού αιώνα (1950-2000)
Μαρκέλλα-Ελπίδα Τσίχλα
Η παρούσα διδακτορική διατριβή έχει ως αντικείμενο να διερευνήσει: α) την εις βάθος πορεία των εικαστικών πραγμάτων στη συμπρωτεύουσα, β) τις ιστορικές και κοινωνικές συνθήκες δημιουργίας των καλλιτεχνικών έργων, γ) την ανάλυση των πολιτισμικών δεδομένων της πόλης, δ) τη διαπολιτισμική θεώρηση της καλλιτεχνικής δημιουργίας και ε) την καταγραφή των καλλιτεχνικών ειδών και του καλλιτεχνικού δυναμικού που δραστηριοποιείται στη Θεσσαλονίκη.
Η έως τώρα έρευνα για την Τέχνη στη Θεσσαλονίκη διακρίνεται για τον αποσπασματικό και επιδερμικό χαρακτήρα της, καθώς κινήθηκε σχεδόν αποκλειστικά σε μεμονωμένους καλλιτέχνες και σε έργα που τύχαιναν αποδοχής από ένα συγκεκριμένο κοινό, χωρίς να γίνεται εμβάθυνση σε παράγοντες που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη της τέχνης και του πολιτισμού. Μετά τον Μεγάλο Πόλεμο, οι ιστορικές και κοινωνικές συνθήκες, άλλαξαν στη Θεσσαλονίκη. Το προσφυγικό ζήτημα και το μακεδονικό θέμα, ο διαπολιτισμικός της χαρακτήρας, οι ιστορικοί παράγοντες, οι νέες οικονομικές συνθήκες και η αστυφιλία, όπως και η θεωρούμενη «πρωτοκαθεδρία» της στη βόρεια Ελλάδα, σε συνδυασμό με την πρωτογενή πνευματική της ανάπτυξη, τη γειτνίαση με το Άγιο Όρος και με τους πολιτιστικούς θεσμούς που εμφανίστηκαν δυναμικά στην πόλη στα μεταπολεμικά χρόνια, ενίσχυσαν ένα «προφίλ» πνευματικής αυτονομίας, που προώθησε κινήσεις και δράσεις με κύριο στόχο την προβολή ενός καλλιτεχνικού ύφους με πολλά ιδιάζοντα χαρακτηριστικά και γνωρίσματα. Η «Σχολή Θεσσαλονίκης», η οποία αποτέλεσε αντικείμενο κριτικής μελέτης στο χώρο της λογοτεχνίας, ήταν ένα σύμπτωμα αυτής της αντίληψης για το ρόλο της Θεσσαλονίκης στον σύγχρονο ελληνικό πολιτισμό και τη σημασία που αυτή έχει για την ιστορία του καλλιτεχνικού μοντερνισμού στη σύγχρονη Ελλάδα.
Τα αναμενόμενα αποτελέσματα θα βασίζονται αφενός σε μία οριζόντια εξέταση των εικαστικών συμβάντων σε συνδυασμό με τα ιστορικά και κοινωνικά γεγονότα και αφετέρου σε μία συσχέτιση με όψεις του πολιτισμού (από τη λογοτεχνία, το θέατρο και τον κινηματογράφο), που συνθέτουν κάθετα τις πνευματικές ιδιότητες της πόλης.
Τριμελής συμβουλευτική επιτροπή
Ιλιάνα Ζάρρα, Αναπλ. Καθηγήτρια, Πανεπιστήμιο Πατρών (επιβλέπουσα)
Χρήστος Μεράντζας, Επίκ. Καθηγητής, Πανεπιστήμιο Πατρών
Ευαγγελία Σαμπανίκου, Καθηγήτρια, Πανεπιστήμιο Αιγαίου
Ακαδημαϊκό έτος έναρξης: 2017-18
